„Nirvana bez tajemnic” Gillian G. Gaar

Kiedy i w jakich okolicznościach spotkałam się z muzyką Nirvany? Nie pamiętam. Mam wrażenie, że w jakiś przedziwny sposób pewnego dnia po prostu pojawiła się w moim życiu, namieszała i została ze mną przez kilka kolejnych lat. Uwielbiam książki, a czytanie jest dla mnie tak podstawową czynnością jak jedzenie, ale to muzyka daje wyraz moim uczuciom, pozwala mi je lepiej wyrazić, dać sobie z nimi radę lub odzwierciedla stan w jakim się znajduję. Mając lat 14 przestałam sobie Radzic z własnymi uczuciami, a tu nagle pojawiła się Nirvana i wszystko to co mną targało znalazło w jej muzyce odzwierciedlenie. Tak, zaczęłam nosić flanele i trampki. Tak, miałam czarne koszulki z zespołami. Nie rozstawałam się z walkmanem, a Nirvanę miałam na kasetach. I tak, nie czesałam się, a co! Przez kolejne dwa, trzy lata był to najważniejszy zespół mojego życia. Po latach moja miłość do Nirvany przygasła, a ostatnio wcale jej nie słuchałam. W lipcu jednak dostałam od rodziców książkę „Nirvana bez tajemnic”. Ucieszyłam się umiarkowanie i odłożyłam na półkę. Teraz wyszło tak, że sięgnęłam po tą książkę i wszystko wróciło. Znam te wszystkie zespoły – Mother Love Bone, Melvins, Mudhoney, Alice In Chaince, Bikini Kill, Tad, itp. Okazało się, że pamiętam większość faktów z historii Nirvany, a kiedy puściłam sobie ich muzykę pamiętałam wszystkie teksty. Nawet tych piosenek, które były na stronach B singli, mniej znanych. Wspaniale się poczułam! Mimo tego, że mając lat szesnaście uważałam, że wszystko jest do dupy to teraz muzyka Kurdta Kobaina i reszty sprawiła, że wrócił mi entuzjazm i chęć do życia. No dobra, koniec z tym rozwlekłym wstępem. Czas na konkrety.

Książka Gillian G. Gaar podzielona jest na trzy części. Pierwsza z nich poświęcona jest historii Nirvany. Krótko zarysowane są początki kariery muzycznej jej trzech członków, początki Nirvany z Novoselicem i Cobainem oraz całym wachlarzem zmieniających się perkusistów aż do odnalezienia równowagi (muzycznej) w postaci fantastycznego Dave Grohla. Dowiadujemy się o kolejnych koncertach i pierwszych wydawnictwach oraz o osobach związanych z Nirvaną zawodową (jak np. założyciele Sub Pop, wytwórni, która podpisała z zespołem pierwszy kontrakt). Dowiadujemy się jak Nirvana osiągnęła sukces kiedy został wydany ich drugi album pt. „Nevermind” oraz opisana jest droga prowadząca do „In Utero” aż do śmierci Kurta. Jest to kawałek rzetelnej roboty dziennikarskiej, w której każdy występ i wydawnictwo zostaje opatrzone odpowiednia datą. Nie znajdziemy tutaj wycieczek w rejony osobiste, aluzji i ploteczek. Wspomniane są związki Kurta oraz jego małżeństwo z Courtney Love, ale nie opatrzone są one jakimś dłuższym komentarzem. Wydaje się, że autorka postanowiła raczej przedstawić czytelnikowi nagie fakty, zamiast mnożyć teorie dotyczące uzależnienia wokalisty, jego związków,  jak i niezgodności między członkami zespołu. Jest to dobre kompendium szczegółowej wiedzy dla fanów Nirvany takich jak ja, którzy i tak wiedzą o przeróżnych niuansach dotyczących jej historii, a chcą sobie jedynie odświeżyć dokładniejsze informacje. Rozdział kończy się tekstami dotyczącymi dziedzictwa Nirvany i późniejszych karier jej członków co również było dosyć ciekawe, szczególnie jeśli chodzi o Novoselica, którego późniejsze, po-Nirvanowe życie nie jest tak dobrze znane jak kariera Grohla. 

Druga część poświęcona jest szczegółowym opisom muzyki Nirvany. Mamy wyszczególnione wszystkie nagrania i albumy zespołu co było dla mnie szczególnie ciekawe, ponieważ chciałabym powiększyć swoją mizerną kolekcję ich nagrań. Dobrze wiedzieć co zostało wydane oficjalnie, ponieważ krąży wiele nieoficjalnych nagrań o słabej jakości lub takich, które mało co wspólnego mają z Nirvaną. Kolejny podrozdział poświęcony jest 25 najważniejszym utworom Nirvany i co do niego mam uczucia mieszane. Wiele informacji jest powtórzonych z poprzednich rozdziałów, jak i opisy muzyki są mało oryginalne. W sumie można by wziąć jeden opis stworzony przez autorkę i opisać nim prawie że dowolny utwór Nirvany. Gniew, niewyraźna maniera wokalna, sprzężenia, spokojna zwrotka, głośny refren, rozgoryczenie, medyczne terminy, itp. Rozumiem, że to cechy charakterystyczne dla twórczości Nirvany, ale myślę, że bardziej ciekawe byłoby rozszerzenie opisów okoliczności w jakich powstały piosenki lub dodanie więcej wypowiedzi muzyków na ich temat. Szczególnie, że muzycy niechętnie wypowiadali się na temat tekstów poszczególnych piosenek. Po tej części następuje podrozdział opisujący kariery solowe członków Nirvany co już wydało mi się szczególnie absurdalne, ponieważ już w pierwszej części zostały one opisane. Dostajemy jednak kolejny, bardziej szczegółowy opis kariery Dave Grohla i opisy poszczególnych albumów przez niego nagranych, a następnie kolejny opis muzyczno-politycznej drogi, którą podążał Krist Novoselic.

Ostatnia część nosi tytuł Nirvanologia i wyszczególnia pozycje książkowe i filmowe dotyczące zespołu. Zaciekawiły mnie niektóre, nieznane mi wcześniej tytuły, szczególnie te dotyczące nie specyficznie Nirvany, a sceny muzycznej i grunge’u w ogólności. Dowiadujemy się również o coverach i nagraniach w hołdzie Nirvany, jak i o miejscach w Aberdeen, Olympii i Seattle szczególnie ważnych dla zespołu. Ostatni tekst poświęcony jest stronom internetowym dotyczących Nirvany co nie jest może szczególnie pomocne, ale świadczy o rzetelności dziennikarki. 

Podsumowując, książka ta była miłym przypomnieniem kariery Nirvany, ale nie daje wglądu w życie zespołu. Jest to dokładny zapis koncertów, wydawnictw jak i najważniejszych wydarzeń, ale brakuje mi czegoś co pozwoliłoby na łatwiejszą lekturę książki. Gdyby była ona okraszona kilkoma anegdotami lub ciekawostkami byłaby o wiele łatwiejsza w odbiorze. Myślę jednak, że taki był zamysł dziennikarki, ponieważ nie byłaby w stanie konkurować z takimi wydawnictwami jak np. „Pod ciężarem nieba” Charlesa R. Crossa lub „Bądź jaki bądź’ Michaela Azerrada, które wypełnione są takimi smaczkami. Dziennikarka również nie podejmuje się wyjaśnienia samobójstwa Cobaina, chociaż zamieszcza listę wątpliwości co do tego czy było to samobójstwo czy może jednak morderstwo. Nie ma tez żadnej wzmianki o tym jaki wpływ, prawdziwy czy rzekomy, miała na niego Love. Opis uzależnienia Cobaina ograniczony jest do zaznaczenia kiedy prawdopodobnie był on na heroinie lub metatonie. Uważam to za uczciwe przedstawienie sprawy, bo za dużo spekulowano na ten temat w mediach, a ja mam swoje zdanie na ten temat. Zupełnie różne od tego z przed lat dwunastu, ale wydaje  mi się, że bliższe prawdy. Największym jednak minusem książki są powtórzenia, szczególnie jeśli chodzi o oficjalne wydawnictwa, jak i przeróżne demo, itp.

Mocną stroną książki są dodatkowe teksty na szarym tle, które poświęcone są tematom około Nirvanowym takim jak geneza Sub Pop, grunge, historia Frances Farmers czy Leadbelly’ego. Niestety, ich niefortunne umiejscowienie w książce (czasem przerywają tekst w pół zdania) odbiera im trochę uroku.

Polecam wszystkim, którzy Nirvanę lubią, chcą bliżej poznać, ale nie są sajko fanami (bo psychofani i tak ją kupią, aby posiadać).

Pozdrawiam,

Kura Mania.

PS. A okładka jest obrzydliwa.

M.

Książkę przeczytałam w ramach wyzwania GRA W KOLORY.